Pelé – biografia, statystyki i kariera legendy
27 września, 2024Pele, a właściwie Edson Arantes do Nascimento, to ikona światowego futbolu, uważany za jednego z najwybitniejszych piłkarzy w historii tej dyscypliny. Urodzony 23 października 1940 roku w Três Corações w Brazylii, Pele od najmłodszych lat wykazywał nieprzeciętny talent do gry w piłkę nożną. Jego dynamiczny styl, niewiarygodna technika i niezwykła skuteczność strzelecka sprawiły, że szybko stał się gwiazdą Santosu, a później reprezentacji Brazylii. To właśnie z drużyną narodową trzykrotnie zdobywał mistrzostwo świata (1958, 1962, 1970), co do dziś jest rekordowym osiągnięciem. Pele nie tylko zmienił sposób, w jaki gra się w piłkę nożną, ale stał się także globalnym ambasadorem tego sportu, inspirując pokolenia kibiców i piłkarzy na całym świecie.
Kariera
Klubowa
Kariera klubowa Pelé to historia pełna sukcesów, która na zawsze zapisała się w annałach światowego futbolu. Jako młody chłopiec zaczął grać w piłkę w lokalnych brazylijskich drużynach amatorskich, jednak jego talent szybko został dostrzeżony przez większe kluby. W wieku zaledwie 15 lat podpisał kontrakt z Santosem FC, gdzie zadebiutował w pierwszym zespole w 1956 roku. Już w swoim pierwszym sezonie pokazał, że jest zawodnikiem wyjątkowym, zdobywając mnóstwo bramek i przyczyniając się do sukcesów drużyny. To właśnie w Santosie Pelé spędził niemal całą swoją profesjonalną karierę, a jego związki z tym klubem stały się legendarne.
W barwach Santosu Pelé grał przez 18 lat, od 1956 do 1974 roku. Przez ten czas stał się symbolem nie tylko klubu, ale całej brazylijskiej piłki. Z drużyną z São Paulo zdobył liczne krajowe i międzynarodowe trofea. Pelé pomógł Santosowi zdominować piłkarską scenę Brazylii, wielokrotnie zdobywając mistrzostwo stanu São Paulo (Campeonato Paulista) oraz mistrzostwo Brazylii (Taça Brasil). Największymi międzynarodowymi osiągnięciami Santosu z Pelé na czele były zdobycie Pucharu Wyzwolicieli w 1962 i 1963 roku oraz triumfy w Pucharze Interkontynentalnym, gdzie Santos pokonywał najlepsze drużyny z Europy.
Pelé był nie tylko niezwykle skutecznym strzelcem, ale także piłkarzem o niesamowitej technice i wizji gry. W Santosie zdobył ponad 1000 bramek, co czyni go jednym z najbardziej bramkostrzelnych piłkarzy w historii futbolu. Jego wkład w grę był niezaprzeczalny, a każda bramka i podanie przyczyniały się do sukcesów drużyny. Santos z Pelé był drużyną, której obawiali się rywale na całym świecie, co zaowocowało licznymi tournée po Europie i innych kontynentach, podczas których Santos rozgrywał mecze towarzyskie z najlepszymi klubami globu.
W 1975 roku, po zakończeniu kariery w Santosie, Pelé postanowił kontynuować grę za granicą. Trafił do New York Cosmos, drużyny występującej w amerykańskiej lidze NASL. Mimo że piłkarski poziom w Stanach Zjednoczonych był wówczas znacznie niższy niż w Europie czy Ameryce Południowej, transfer Pelé przyczynił się do popularyzacji futbolu w tym kraju. W Cosmosie grał przez trzy lata, zdobywając mistrzostwo ligi w 1977 roku, po czym zakończył karierę.
Kariera klubowa Pelé to przykład nie tylko wybitnych osiągnięć sportowych, ale także wpływu na rozwój i popularność piłki nożnej na całym świecie. Pelé, dzięki swojej grze i charyzmie, stał się ikoną, która przyciągała fanów na stadion, niezależnie od tego, gdzie grał. Jego nazwisko na zawsze pozostanie związane z Santosem, ale także z globalnym rozwojem piłki nożnej.
Reprezentacyjna
Kariera reprezentacyjna Pelé to prawdziwa legenda, której blask trwa do dziś. Zadebiutował w reprezentacji Brazylii w 1957 roku, mając zaledwie 16 lat. Już od początku było jasne, że młody piłkarz posiada niesamowity talent, który będzie miał ogromny wpływ na drużynę narodową. Największe triumfy Pelé odniósł z reprezentacją na mundialach, stając się jedynym zawodnikiem w historii, który trzykrotnie zdobył mistrzostwo świata – w 1958, 1962 i 1970 roku.
Pierwszy wielki sukces Pelé z reprezentacją miał miejsce na Mistrzostwach Świata w 1958 roku w Szwecji. Miał wtedy zaledwie 17 lat, a mimo to stał się kluczowym zawodnikiem drużyny. Po raz pierwszy zagrał w trzecim meczu fazy grupowej, ale jego największy wpływ na zespół widoczny był w fazie pucharowej. W ćwierćfinale zdobył hat-tricka przeciwko Francji, a w finale strzelił dwie bramki przeciwko gospodarzom – Szwecji. Brazylia wygrała 5:2, a Pelé stał się najmłodszym zawodnikiem w historii, który zagrał i zdobył bramkę w finale Mistrzostw Świata.
Cztery lata później, na Mistrzostwach Świata w 1962 roku w Chile, Pelé był już uważany za najlepszego piłkarza świata. Niestety, po dobrym rozpoczęciu turnieju, gdzie zdobył bramkę w pierwszym meczu przeciwko Meksykowi, doznał kontuzji i nie mógł kontynuować gry w dalszej części turnieju. Mimo jego nieobecności, Brazylia, wspierana przez innych utalentowanych zawodników, takich jak Garrincha, sięgnęła po swoje drugie z rzędu mistrzostwo świata. Choć Pelé nie mógł w pełni uczestniczyć w tym triumfie, nadal pozostał istotną postacią w drużynie narodowej.
Kolejne Mistrzostwa Świata w 1966 roku w Anglii były dla Pelé i Brazylii dużym rozczarowaniem. Piłkarz był celem licznych brutalnych ataków ze strony przeciwników, a sędziowie często nie reagowali. Z powodu licznych fauli i kontuzji Pelé opuścił większość meczów, a Brazylia odpadła już w fazie grupowej. Po tym turnieju Pelé ogłosił, że nie zamierza już więcej występować na mundialach, zniechęcony brutalnością gry i brakiem ochrony ze strony sędziów.
Jednak jego miłość do futbolu i reprezentacji Brazylii sprawiła, że wrócił na Mistrzostwa Świata w 1970 roku w Meksyku, co okazało się triumfalnym powrotem. Pelé był w znakomitej formie i poprowadził Brazylię do trzeciego tytułu mistrza świata, stając się jedynym piłkarzem w historii, który dokonał tego wyczynu. Drużyna z 1970 roku, z Pelé, Tostão, Jairzinho i Rivelino, uważana jest za jedną z najlepszych w historii futbolu. W finale Brazylia pokonała Włochy 4:1, a Pelé zdobył jedną z bramek, zostając pierwszym zawodnikiem, który strzelił gola w dwóch finałach mistrzostw świata.
W trakcie swojej kariery reprezentacyjnej Pelé zagrał w 92 meczach, zdobywając 77 bramek, co czyni go najskuteczniejszym strzelcem w historii reprezentacji Brazylii. Jego wpływ na grę drużyny narodowej był ogromny – nie tylko jako strzelec, ale także jako kreator gry i lider zespołu. Dzięki swoim osiągnięciom na arenie międzynarodowej Pelé stał się symbolem brazylijskiego futbolu i światowej piłki nożnej.
Kariera reprezentacyjna Pelé to historia pełna sukcesów, która ukształtowała zarówno jego samego, jak i futbol w Brazylii. Jego umiejętności, inteligencja boiskowa i niepowtarzalny styl gry na zawsze pozostaną częścią dziedzictwa piłki nożnej. Trzy tytuły mistrza świata to osiągnięcie, które zapewniło mu miejsce wśród największych legend futbolu wszech czasów.
Statystyki
Santos FC (1956-1974):
- Mecze: 636
- Bramki: 618
New York Cosmos (1975-1977):
- Mecze: 64
- Bramki: 37
Brazylia (1957-1971):
- Mecze: 92
- Bramki: 77
Sukcesy
Santos FC
- Campeonato Brasileiro Série A (6x): 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1968
- Copa Libertadores (2x): 1962, 1963
- Puchar Interkontynentalny (2x): 1962, 1963
- Superpuchar Interkontynentalny (1x): 1968
- Campeonato Paulista (10x): 1958, 1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1967, 1968, 1969, 1973
- Torneio Rio–São Paulo (3x): 1959, 1963, 1964
New York Cosmos
- North American Soccer League (1x): 1977[60]
Reprezentacyjne
- Mistrzostwa świata (3x): 1958, 1962, 1970
- Wicemistrz Copa América (1x): 1959
Wyróżnienia
- Jedyny piłkarz, który zdobył 3 tytuły mistrza świata: 1958, 1962, 1970.
- Najmłodszy mistrz świata: w wieku 17 lat i 249 dni podczas Mistrzostw Świata w 1958 roku.
- Najmłodszy strzelec bramki w finale Mistrzostw Świata: 17 lat w 1958 roku, zdobył 2 bramki w finale przeciwko Szwecji.
- Rekord liczby bramek w sezonie Campeonato Paulista: 58 bramek w 1958 roku.
- Złota Piłka FIFA dla najlepszego gracza stulecia: przyznana w 1999 roku.
- FIFA Player of the Century: tytuł dzielony z Diego Maradoną w 2000 roku.
- Honorowe Złote Buty: przyznane przez FIFA za całokształt kariery.
Życie prywatne
Życie prywatne Pelé było równie barwne, co jego kariera piłkarska, choć często pełne wyzwań. Edson Arantes do Nascimento, znany jako Pelé, urodził się 23 października 1940 roku w Três Corações, w stanie Minas Gerais w Brazylii. Był najstarszym z trojga dzieci w rodzinie. Jego ojciec, João Ramos do Nascimento, znany jako Dondinho, również był piłkarzem, co z pewnością miało wpływ na przyszłą karierę Pelé.
Pelé był trzykrotnie żonaty i miał sześcioro dzieci. Jego pierwsze małżeństwo z Rosemeri dos Reis Cholbi trwało od 1966 do 1982 roku. Z tego związku urodziła się trójka dzieci: Kely Cristina, Edson (znany jako Edinho), który poszedł w ślady ojca i został bramkarzem, oraz Jennifer. Jego drugie małżeństwo, zawarte w 1994 roku z piosenkarką Assírią Lemos Seixas, przyniosło mu kolejne dwoje dzieci – bliźniaki, Joshuę i Celeste. Para rozstała się w 2008 roku.
W 2016 roku Pelé poślubił swoją trzecią żonę, Marcię Aoki, japońsko-brazylijską przedsiębiorczynię, z którą związany był od 2010 roku. Ich małżeństwo trwało aż do jego śmierci.
Pelé miał również nieślubną córkę, Sandrę, która walczyła o uznanie ojcostwa poprzez sąd, co uzyskała w 1996 roku. Mimo to, ich relacje były napięte i nie nawiązał z nią bliskiego kontaktu.
Poza życiem rodzinnym, Pelé był zaangażowany w liczne działalności społeczne i charytatywne. Współpracował z UNICEF-em jako ambasador dobrej woli i angażował się w kampanie na rzecz pokoju, sportu i rozwoju młodzieży. Jego działalność wykraczała poza piłkę nożną – pełnił funkcję ministra sportu w Brazylii w latach 1995–1998, gdzie działał na rzecz reformy brazylijskiego futbolu.
Życie Pelé obfitowało w sukcesy zawodowe, ale także wyzwania osobiste. Jego związki z dziećmi i byłymi małżonkami były różne, jednak niezaprzeczalnie był postacią kochaną i szanowaną zarówno w Brazylii, jak i na całym świecie. Pomimo problemów zdrowotnych w późniejszych latach, Pelé pozostawał aktywny publicznie, aż do czasu, gdy choroby związane z nerkami i nowotworem zmusiły go do ograniczenia swoich wystąpień.